Herkese tekrar merhabalar,
Yazlık-kışlık lastiklerim ayrı jantlarda olduğu için ve hem sök-tak hem de lastik oteli hizmetleri yaşadığım yerde çok pahalı olduğu için yaklaşık 8 ay önce BN-5 marka (markasız) bir somun sıkma makinesi almıştım. İncelemesini de yapmıştım. Jant sökme takma vs. işlerde genel olarak başarılı.
Geçen Ekimde kış lastiklerini takmadan yaklaşık bir hafta önce arabayı servise bakıma vermiştim, bakımda da frenlere bakmak için jantları sökmüşler. Jantları geri takarken de “usta” bir bijona diş kaptırmış, havalı tabancayla da sonuna kadar sıkmış. BN-5 o somunu sökemedi, bijon anahtarıyla da sökemedim. 3 lastiği değiştirdikten sonra 4. jantta bunu yaşayınca insan sinir oluyor tabi.
Servis saplamayı ve bijonu garantiden değiştirdi, bu arada tabi kış lastiklerini de taktılar. Ama sinirlendim tabi, yolda lastik patlasaydı ben o lastiği nasıl değiştirecektim? Tam bir düşüncesizlik örneği. Neyse… Bu arada yetkili servisler de dahil olmak üzere kimse bijonları olması gereken değerde sıkmıyor, benim kontrol ettiklerimin hepsi olması gereken değerlerin çok üstünde sıkılmış durumdalar.
Bu olaydan sonra 5-6 kişinin jantlarını BN-5 ile değiştirdik ve sorun yaşamadık. Bu süreçte hem somun sıkma makineleri tam olarak nasıl kullanılır onu öğrendim, hem de araştırma yapmaya başladım. Öncelikle akülü somun sıkma makinelerinin üç boyutu var: kompakt, orta tork ve yüksek tork. (Fotoğraftaki kompakt makine torklu vidalama, fakat kompakt somun sıkma makinelerinin boyutları da böyle) Her cihazın kendi kullanım alanı var, yani kompakt bir Einhell veya Milwaukee alırsanız bijon sökemeyebilirsiniz, gayet normaldir. BN-5, orta torklu bir cihazdı. İncelemesini yaptığım cihaz ise yüksek torklu bir cihaz.
Çoğu somun sıkma makinesinin somun sökme torku, somun sıkma torkundan yüksek. Çünkü bir somunu belirli bir güçle sıktıktan belirli bir süre sonra pas vs. sebeplerden dolayı sıktığınız güçte açamayabilirsiniz. Markalı cihazların çoğunda bu tork değerleri ayrı ayrı veriliyor zaten. Fakat ne markalı cihazlarda ne de markasızlarda bu söylenen değerlere ulaşmak zor. Bir de tabi cihazlar bu maksimum tork değerlerine hemen ulaşmıyor. Somun sıkma makinesi darbe vurmaya başladığı andan 10 (veya 15) saniye sonrasına kadar ulaşılan maksimum torku söylüyorlar size. YouTube’da Torque Test Channel isimli bir kanal var, kendisi bu somun sıkma makinelerinin torklarını test ediyor. Oradan daha detaylı bilgi alabilirsiniz.
Bu cihazın sıkma torku 670Nm, sökme torku ise 800Nm olarak belirtilmiş.
Somun sıkma makinelerinin tork eğrileri genelde şu şekilde. (buradaki rakamlar Newton-metre olarak değil, Amerikan ölçü birimi olan pound-feet olarak verilmiş. 471 pound-feet, 639Nm'ye eşit)
Sonuç olarak, her ne kadar BN-5 kendi segmentinde başarılı olsa da, daha güçlü bir makine almak istedim. Hem lastik sökme takma işlerini kolaylaştırmak, hem de daha çok güç gerektirecek farklı işler yapabilmek için uzun araştırmalar sonrası SeeSii WH710 model bu somun sıkma makinesini almış oldum.
Türk Lirasına çevirdiğimiz zaman yaklaşık 3000TL gibi bir fiyata denk geliyor (kargo ve gümrük hariç). Kutunun içinden makinenin kendisi, iki adet 21V (maksimum, 18V nominal) akü, bir şarj aleti ve 5 adet lokma (14-17-18-19-21) çıkıyor. Kutunun kalitesi fena değil, ve açıkçası köpük kullanarak parçaların gireceği yeri belirlemek akıllıca olmuş. Şahsen kaliteli bir plastik kutu daha iyi olurmuş, ama bu da kesinlikle yeterli.
Boyut olarak BN-5’ten bir hayli büyük, ağırlık olarak da keza fazlaca ağır. BN-5 aküsüz haldeyken 1175 gram gibi bir ağırlığa sahipken bu cihaz 1935 gram gibi bir ağırlıkta. Bu cihazlarda ağırlık, performans ile doğru orantılı oluyor genelde. Zira bu somun sıkma makinelerinin en büyük özelliği darbe mekanizması, ve genel olarak o mekanizma ağırlaştıkça kalite artıyor.
Akü olarak BN-5’in içinden 21V 4Ah’lik aküler çıkmıştı, bu cihaz da yine 4Ah’lik akülerle geliyor. Elimde orijinal Makita 4Ah akü yok, fakat 5Ah’lik orijinal Makita akü 643 gram geliyor. BN-5’in aküsü 570 gram gelirken bu cihazın içinden çıkan akü 540 gram ağırlığa sahip. BN-5’in aküleri bu cihaza, bu cihazın aküleri de BN-5’e uyuyor. İki cihaz da orijinal Makita bataryalarıyla çalışabiliyor. Fakat bu cihazlarla gelen bataryalar orijinal Makita cihazlarda çalışmıyor. Bu cihazdan çıkan akülerin üstünde batarya seviye göstergesi var.
Makinenin ön kısmı metal, arkası sert plastik. Ele oturuşu, hissiyatı gayet iyi. Ne tasarım olarak ne de malzeme kalitesi olarak orijinal Makita cihazların yanında sırıtmıyor. Cihazın üstündeki marka ve model yazıları kağıda basılıp yapıştırılmamış. Yalnız her ne kadar Makita renklerine sahip de olsa aslında tasarım olarak DeWalt’a benziyor. Fakat benim için önemli olan bu makinenin Makita bataryaları ile çalışabiliyor olmasıydı.
½ inç, yani yarım parmak lokmalar ile kullanılabiliyor. BN-5’teki gibi adaptörsüz bir şekilde hex uçları takma şansınız yok, ama böyle torklu bir cihazda bence buna gerek yok, yine de isterseniz bir adaptörle hex uçları da takabilirsiniz (kutunun içinden çıkmıyor)
Makinenin üzerinde yine birçok cihazda olduğu gibi LED ışık var. Tetiğe bastığınız zaman yanıyor, bıraktıktan 7-8 saniye sonra sönüyor. Parlaklığı yeterli. Cihazın üstünde batarya durumunu görebileceğiniz bir yer yok, fakat bataryanın hemen üstünde bir kontrol paneli var ve bu panelden güç ayarı yapılabiliyor. BN-5 burada pil durumunu göstereceğini iddia ediyor fakat göstermiyor, yani BN-5’te de böyle bir özellik yok.
Somun sıkma modunda 3 hız ayarı var. Sökme modunda hız ayarı yok, fakat yüksüz durumda otomatik durdurma özelliğini açıp kapatabiliyorsunuz. Yani mesela bir bijonu sökerken torklu bir şekilde sökmeyi bitirdikten sonra bijon saplamadan düşmesin diye otomatik kendini durduruyor. Bu hız ayarı paneli rahatça okunabiliyor, ve bu paneldeki tuşa basmak gayet kolay. (BN-5’te zor basılıyordu)
Kutunun içinden çıkan lokmaların kalitesi BN-5’le gelenlerle aynı. Yani herhangi bir sıkıntı yok orada. Bu arada tabi ki kullandığınız lokma sökme/takma performansını doğrudan etkileyecektir. Eğer böyle bir cihaz alacaksanız kaliteli bir lokma almanızı öneririm.
Elimde artık bir tork anahtarı olduğu için performans ölçümü konusunda biraz daha iyi olduğumu düşünüyorum. En son jant-lastik değişimi serviste olduğu için servisin doğru tork değerlerini kullandığını umuyordum, fakat yanıldım. Hiçkimse bu tork değerlerine uymuyor. Tork anahtarım 220Nm’ye kadar ölçebiliyor ve benim bijonları ölçemedi. Demek ki en az 220Nm ile sıkılmış. Bu da demektir ki Einhell’in mesela en ucuz modelini alırsanız bu bijonları sökemez (zira onun torku 215Nm) BN-5’i ve SeeSii cihazları arka arkaya denedim. İkisi de bijonları sökebildi, fakat SeeSii yaklaşık 2 kat hızlı söktü. BN-5’in sonuna kadar (15 saniye) sıktığını SeeSii 4-5 saniyede sökebildi, SeeSii’nin 15 saniye sıktığını BN-5 sökemedi.
Havalı tabancayla sıkılmış somunları bu cihaz açabilir diye düşünüyorum.
SeeSii cihazın maksimum sıkma torku 680Nm olarak belirtilmişken reel torkunu Torque Test Channel 639Nm olarak ölçmüş, ki 639Nm gayet güzel bir rakam. BN-5’in 350-400Nm bandında olduğunu düşünüyorum. Bu arada aldığınız somun sıkma makinesi hemen 1-2 saniyede bijonu sökemiyor olabilir, cihazınızın gücüne ve bijonun sıkılma derecesine göre 15 saniye kadar sürebilir.
Her ne kadar boştaki maksimum devir sayısı kullanım kılavuzunda 2400d/dak, cihazın üstünde de 3300d/dak olarak belirtilmiş olsa da benim ölçümlerim 3600d/dakika civarında. Yani boştaki devir sayısı söylenenden yüksek. (Lazerli devir saati aldım, denemiş oldum
)
Sonrasında eğlence amaçlı yuvası olan vidayı söküp tekrar takmayı denedim. Yapabildim, fakat vidanın ağzını bozmuş oldum ki normaldir. Darbeli matkaplar darbelerini ileriye doğru yaparken bu cihazlar darbelerini dönüş yönüne doğru yapıyorlar o yüzden vidanın ağzını bozması beklenen bir şey. Bu cihazların işi somunlarla. Ahşaba vida atmayı ve delmeyi denedim, herhangi bir sorun çıkmadan delebildim. Bu cihazın amacı vida sıkmak/sökmek veya delme işlemi yapmak değil, ama denemek istedim.
Sonuç olarak, her cihazın bir kullanım alanı vardır. BN-5 teoride benim isteklerime tam olarak cevap veriyordu. Fakat böyle bir cihazı indirimde bulunca kaçırmak istemedim açıkçası. Boyut olarak aralarında çok büyük bir fark olduğu için ikisini de farklı amaçlarla kullanmayı planlıyorum. Somun sıkma makineleri ile ilgili sorularınız varsa cevaplayabilirim. Okuduğunuz için teşekkürler.
Yazlık-kışlık lastiklerim ayrı jantlarda olduğu için ve hem sök-tak hem de lastik oteli hizmetleri yaşadığım yerde çok pahalı olduğu için yaklaşık 8 ay önce BN-5 marka (markasız) bir somun sıkma makinesi almıştım. İncelemesini de yapmıştım. Jant sökme takma vs. işlerde genel olarak başarılı.
Geçen Ekimde kış lastiklerini takmadan yaklaşık bir hafta önce arabayı servise bakıma vermiştim, bakımda da frenlere bakmak için jantları sökmüşler. Jantları geri takarken de “usta” bir bijona diş kaptırmış, havalı tabancayla da sonuna kadar sıkmış. BN-5 o somunu sökemedi, bijon anahtarıyla da sökemedim. 3 lastiği değiştirdikten sonra 4. jantta bunu yaşayınca insan sinir oluyor tabi.
Servis saplamayı ve bijonu garantiden değiştirdi, bu arada tabi kış lastiklerini de taktılar. Ama sinirlendim tabi, yolda lastik patlasaydı ben o lastiği nasıl değiştirecektim? Tam bir düşüncesizlik örneği. Neyse… Bu arada yetkili servisler de dahil olmak üzere kimse bijonları olması gereken değerde sıkmıyor, benim kontrol ettiklerimin hepsi olması gereken değerlerin çok üstünde sıkılmış durumdalar.
Bu olaydan sonra 5-6 kişinin jantlarını BN-5 ile değiştirdik ve sorun yaşamadık. Bu süreçte hem somun sıkma makineleri tam olarak nasıl kullanılır onu öğrendim, hem de araştırma yapmaya başladım. Öncelikle akülü somun sıkma makinelerinin üç boyutu var: kompakt, orta tork ve yüksek tork. (Fotoğraftaki kompakt makine torklu vidalama, fakat kompakt somun sıkma makinelerinin boyutları da böyle) Her cihazın kendi kullanım alanı var, yani kompakt bir Einhell veya Milwaukee alırsanız bijon sökemeyebilirsiniz, gayet normaldir. BN-5, orta torklu bir cihazdı. İncelemesini yaptığım cihaz ise yüksek torklu bir cihaz.
Çoğu somun sıkma makinesinin somun sökme torku, somun sıkma torkundan yüksek. Çünkü bir somunu belirli bir güçle sıktıktan belirli bir süre sonra pas vs. sebeplerden dolayı sıktığınız güçte açamayabilirsiniz. Markalı cihazların çoğunda bu tork değerleri ayrı ayrı veriliyor zaten. Fakat ne markalı cihazlarda ne de markasızlarda bu söylenen değerlere ulaşmak zor. Bir de tabi cihazlar bu maksimum tork değerlerine hemen ulaşmıyor. Somun sıkma makinesi darbe vurmaya başladığı andan 10 (veya 15) saniye sonrasına kadar ulaşılan maksimum torku söylüyorlar size. YouTube’da Torque Test Channel isimli bir kanal var, kendisi bu somun sıkma makinelerinin torklarını test ediyor. Oradan daha detaylı bilgi alabilirsiniz.
Bu cihazın sıkma torku 670Nm, sökme torku ise 800Nm olarak belirtilmiş.
Somun sıkma makinelerinin tork eğrileri genelde şu şekilde. (buradaki rakamlar Newton-metre olarak değil, Amerikan ölçü birimi olan pound-feet olarak verilmiş. 471 pound-feet, 639Nm'ye eşit)
Sonuç olarak, her ne kadar BN-5 kendi segmentinde başarılı olsa da, daha güçlü bir makine almak istedim. Hem lastik sökme takma işlerini kolaylaştırmak, hem de daha çok güç gerektirecek farklı işler yapabilmek için uzun araştırmalar sonrası SeeSii WH710 model bu somun sıkma makinesini almış oldum.
Türk Lirasına çevirdiğimiz zaman yaklaşık 3000TL gibi bir fiyata denk geliyor (kargo ve gümrük hariç). Kutunun içinden makinenin kendisi, iki adet 21V (maksimum, 18V nominal) akü, bir şarj aleti ve 5 adet lokma (14-17-18-19-21) çıkıyor. Kutunun kalitesi fena değil, ve açıkçası köpük kullanarak parçaların gireceği yeri belirlemek akıllıca olmuş. Şahsen kaliteli bir plastik kutu daha iyi olurmuş, ama bu da kesinlikle yeterli.
Boyut olarak BN-5’ten bir hayli büyük, ağırlık olarak da keza fazlaca ağır. BN-5 aküsüz haldeyken 1175 gram gibi bir ağırlığa sahipken bu cihaz 1935 gram gibi bir ağırlıkta. Bu cihazlarda ağırlık, performans ile doğru orantılı oluyor genelde. Zira bu somun sıkma makinelerinin en büyük özelliği darbe mekanizması, ve genel olarak o mekanizma ağırlaştıkça kalite artıyor.
Akü olarak BN-5’in içinden 21V 4Ah’lik aküler çıkmıştı, bu cihaz da yine 4Ah’lik akülerle geliyor. Elimde orijinal Makita 4Ah akü yok, fakat 5Ah’lik orijinal Makita akü 643 gram geliyor. BN-5’in aküsü 570 gram gelirken bu cihazın içinden çıkan akü 540 gram ağırlığa sahip. BN-5’in aküleri bu cihaza, bu cihazın aküleri de BN-5’e uyuyor. İki cihaz da orijinal Makita bataryalarıyla çalışabiliyor. Fakat bu cihazlarla gelen bataryalar orijinal Makita cihazlarda çalışmıyor. Bu cihazdan çıkan akülerin üstünde batarya seviye göstergesi var.
Makinenin ön kısmı metal, arkası sert plastik. Ele oturuşu, hissiyatı gayet iyi. Ne tasarım olarak ne de malzeme kalitesi olarak orijinal Makita cihazların yanında sırıtmıyor. Cihazın üstündeki marka ve model yazıları kağıda basılıp yapıştırılmamış. Yalnız her ne kadar Makita renklerine sahip de olsa aslında tasarım olarak DeWalt’a benziyor. Fakat benim için önemli olan bu makinenin Makita bataryaları ile çalışabiliyor olmasıydı.
½ inç, yani yarım parmak lokmalar ile kullanılabiliyor. BN-5’teki gibi adaptörsüz bir şekilde hex uçları takma şansınız yok, ama böyle torklu bir cihazda bence buna gerek yok, yine de isterseniz bir adaptörle hex uçları da takabilirsiniz (kutunun içinden çıkmıyor)
Makinenin üzerinde yine birçok cihazda olduğu gibi LED ışık var. Tetiğe bastığınız zaman yanıyor, bıraktıktan 7-8 saniye sonra sönüyor. Parlaklığı yeterli. Cihazın üstünde batarya durumunu görebileceğiniz bir yer yok, fakat bataryanın hemen üstünde bir kontrol paneli var ve bu panelden güç ayarı yapılabiliyor. BN-5 burada pil durumunu göstereceğini iddia ediyor fakat göstermiyor, yani BN-5’te de böyle bir özellik yok.
Somun sıkma modunda 3 hız ayarı var. Sökme modunda hız ayarı yok, fakat yüksüz durumda otomatik durdurma özelliğini açıp kapatabiliyorsunuz. Yani mesela bir bijonu sökerken torklu bir şekilde sökmeyi bitirdikten sonra bijon saplamadan düşmesin diye otomatik kendini durduruyor. Bu hız ayarı paneli rahatça okunabiliyor, ve bu paneldeki tuşa basmak gayet kolay. (BN-5’te zor basılıyordu)
Kutunun içinden çıkan lokmaların kalitesi BN-5’le gelenlerle aynı. Yani herhangi bir sıkıntı yok orada. Bu arada tabi ki kullandığınız lokma sökme/takma performansını doğrudan etkileyecektir. Eğer böyle bir cihaz alacaksanız kaliteli bir lokma almanızı öneririm.
Elimde artık bir tork anahtarı olduğu için performans ölçümü konusunda biraz daha iyi olduğumu düşünüyorum. En son jant-lastik değişimi serviste olduğu için servisin doğru tork değerlerini kullandığını umuyordum, fakat yanıldım. Hiçkimse bu tork değerlerine uymuyor. Tork anahtarım 220Nm’ye kadar ölçebiliyor ve benim bijonları ölçemedi. Demek ki en az 220Nm ile sıkılmış. Bu da demektir ki Einhell’in mesela en ucuz modelini alırsanız bu bijonları sökemez (zira onun torku 215Nm) BN-5’i ve SeeSii cihazları arka arkaya denedim. İkisi de bijonları sökebildi, fakat SeeSii yaklaşık 2 kat hızlı söktü. BN-5’in sonuna kadar (15 saniye) sıktığını SeeSii 4-5 saniyede sökebildi, SeeSii’nin 15 saniye sıktığını BN-5 sökemedi.
Havalı tabancayla sıkılmış somunları bu cihaz açabilir diye düşünüyorum.
SeeSii cihazın maksimum sıkma torku 680Nm olarak belirtilmişken reel torkunu Torque Test Channel 639Nm olarak ölçmüş, ki 639Nm gayet güzel bir rakam. BN-5’in 350-400Nm bandında olduğunu düşünüyorum. Bu arada aldığınız somun sıkma makinesi hemen 1-2 saniyede bijonu sökemiyor olabilir, cihazınızın gücüne ve bijonun sıkılma derecesine göre 15 saniye kadar sürebilir.
Her ne kadar boştaki maksimum devir sayısı kullanım kılavuzunda 2400d/dak, cihazın üstünde de 3300d/dak olarak belirtilmiş olsa da benim ölçümlerim 3600d/dakika civarında. Yani boştaki devir sayısı söylenenden yüksek. (Lazerli devir saati aldım, denemiş oldum
)Sonrasında eğlence amaçlı yuvası olan vidayı söküp tekrar takmayı denedim. Yapabildim, fakat vidanın ağzını bozmuş oldum ki normaldir. Darbeli matkaplar darbelerini ileriye doğru yaparken bu cihazlar darbelerini dönüş yönüne doğru yapıyorlar o yüzden vidanın ağzını bozması beklenen bir şey. Bu cihazların işi somunlarla. Ahşaba vida atmayı ve delmeyi denedim, herhangi bir sorun çıkmadan delebildim. Bu cihazın amacı vida sıkmak/sökmek veya delme işlemi yapmak değil, ama denemek istedim.
Sonuç olarak, her cihazın bir kullanım alanı vardır. BN-5 teoride benim isteklerime tam olarak cevap veriyordu. Fakat böyle bir cihazı indirimde bulunca kaçırmak istemedim açıkçası. Boyut olarak aralarında çok büyük bir fark olduğu için ikisini de farklı amaçlarla kullanmayı planlıyorum. Somun sıkma makineleri ile ilgili sorularınız varsa cevaplayabilirim. Okuduğunuz için teşekkürler.
Ekli dosyalar
Son düzenleme: