Tek Klima ile Bütün Ev Soğutulur mu? Sorusunun sabit ve kesin bir cevabı yoktur diyerek yazıma başlayayım. Yoktur çünkü senaryolar çok değişkendir, coğrafyaya göre ve beklentilere göre de durum değişir. Bazı evlerde bunu başardığımız ve güzel sonuçlar aldığımız olmuştur ancak birçok evde de beklenen sonucu vermemiştir. Bunun sebebi sebepleri ve sonuçları nedir? Onu da gelin hep beraber bu yazımızda biraz detaylandıralım.
KLİMA NEDİR?
Tamam biliyorum hepiniz şimdi ”Bu ne biçim soru? Bunu herkes bilir” diyeceksiniz fakat yine de belirtelim ki sebebini yazının ilerisinde anlayacaksınız. Klima denen makine, kapalı bir ortamın sıcaklık, nem ve hava kalitesini kontrol ederek daha konforlu bir yaşam alanı oluşturmaya yarayan bir cihazdır. Buradaki KAPALI alan ifadesi sizi lütfen yanıltmasın, ona bakarsanız apartman da kapalı bir alan fakat sizin evinize takılan bir klima bütün apartmanı soğutmuyor. Dolayısı ile klima sadece HESAPLANAN ALAN İÇİN uygun olan iklimlendirme aygıtıdır bu ince detay lütfen unutulmasın.
KLİMA KAPASİTESİ NEYE GÖRE BELİRLENİR?
Klima kapasitesi hesaplamaları, odanın büyüklüğü, yalıtım durumu, kişi sayısı, ısı kaynakları, iklim koşulları, güneşe kaç saat maruz kaldığı, ısıtmada kullanılıp kullanılmayacağı, ne kadar pencere olduğu, alanın hangi cepheye baktığı, tesisat uygunluğu gibi birçok faktörün göz önünde bulundurması gerektiği karmaşık bir işlemdir. Dolayısı ile dışarıdan bir odaya bakıp ”Buraya 12.000btu yeter” demek doğru bir davranış değildir.
KLİMA SADECE BELİRLENEN ALAN İÇİN KULLANILMALIDIR
Evet, klima mutlaka hesaplamasının yapıldığı alan için kullanılması gereke bir üründür. Örnek vermek gerekirse, 25m2 Güney cephe ve izolasyonlu bir alan için uygun görülmüş olan 12.000btu klima takdir edersiniz ki bu bahsi geçen alan için UYGUN sonucu verecektir. İlgili alanın kapısını açıp, odadaki soğutulmuş havanın yakın alanlara sirayet etmesini sağlamak mümkündür ve bir tercih meselesidir ancak olması gereken yani DOĞRU bir yaklaşım şekli değildir.
SAKINCALARI NELERDİR?
Daha önce seneler boyunca yaptığımız testler bize şunu gösterdi ki Belirli Oranda etkisi olan bu uygulama aynı paralelde tüketimi de arttırıp kompresörün daha üst frekanslarda yani daha yüksek devirlerde ve daha uzun süreli çalışmasına neden oluyor. Bu durum elbette ki kompresörün çalışma ömrünü de kısaltıyor.
FAYDALARI NELERDİR?
Bilinen tek faydası, yüksek enflasyon altında ezilen TÜRK MİLLETİNİN (Kaymak tabaka hariç kısmı tabi ki) ekonomik zorluklarla mücadele ettiği bu dönemde düşük maliyet ile evinin içini, ailesi için, dış ortama oranlar daha yaşanabilir, nefes alınabilir, uyunabilir hale getirmesidir.
YAPARSAK NELER OLUR?
Genel itibari ile tüketicilerin yaklaşımı sürekli olarak ”Bir adet büyük klima alayım, evin her yerini soğutsun” şeklindedir ancak temelde oldukça hatalı bir yaklaşımdır zira tek noktadan genel iklimlendirme yapabilmenin ciddi sorunları mevcuttur. Elbette ki 24 saat esaslı kullanım bu senaryoda olmazsa olmaz diyebileceğimiz bir durumdur. Öncelikle HOMOJEN OLMAYAN ISI DAĞILIMI tüketici adına en baş problemlerden birisidir. Yine bir senaryo üzerinden ilerlemek gerekirse eğer, 120m2 evimizin 30m2 olan salonuna 24.000btu klima taktırttığımızı düşünelim. Bu salondaki havanın dışarı çıkabilmesinin tek yolu evin içerisindeki kapıdır.
Kapının izin verdiği ölçüde soğutulmuş hava kapıdan dışarı çıkıp YAVAŞ YAVAŞ evin diğer odalarına doğru sirayet etmeye başlar fakat evin arka odalarının etki altına alınması saatler ve bazen günler sürer. Bu esnada alan için gereksiz büyük olan klima o alanı buzhaneye çevirir ve içeride bulunanları rahatsız eder ancak arka odalarda ise nem ve sıcaklık halen baskın durumdadır. Dengenin sağlanabilmesi, sürenin uzunluğuna eşdeğerdir. O nedenle evin odalarının fiziki durumu da bu senaryoda ciddi rol oynar. İstisna bazı evlerde koridora takılıp eşit dağılım yaptırtabilme avantajı olmasını bu senaryonun dışında tutuyorum. Yani bunu yaptığınızda yüksek olasılıkla odalarınızın birisi buzhane iken diğerleri ve özellikle klimaya en uzak olan taraf sauna gibi olacaktır zira dış dünya ile aranıza bir sınır çizmek için pencereleri kapalı tutmak zorunda olduğunuz için taze ve esintili hava şansı da ortadan kalkmıştır.
MAHREMİYET
Düşünün ki evinizin salonuna klimanızı taktırdınız. bütün kapıları da açık bıraktınız, her türlü senaryoda da bir şekilde evi iklimlendirmeyi başardınız. Bu senaryonun geçerli olabilmesi, tüm kapıların açık tutulması zorunluluğunu yanında getirir bu nedenle olası bir ziyaretçi tüm planınızı bozar. TEK BİR KLİMA ile iklimlendirmeye çalıştırdığınız evinizde, misafiriniz salonda klima altında püfür püfür uyurken siz kapısını kapattığınız yatak odanıza boğulursunuz. Tek noktalı genel iklimlendirme ne yazık ki mahremiyet sorunlarını da yanında getirir.
OLMASI GEREKEN NEDİR?
Tamam ben de sizlere her odaya bir klima taktırtın demiyorum fakat 1 adet büyük klimanın merkezi noktaya takılmasından ziyade 2 küçük klimanın hatta ev büyükse ve bütçe yeterli ise 3 adet daha küçük klimanın değişik noktalara montaj yapılıp alan hakimiyetini arttırmasını sağlamak elbette ki en doğru yöntemdir. Yine bir örnek ile ilerlemek gerekirse eğer, 24.000btu 1 adet klimayı tek bir yere konumlandırıp fayda sağlamasını beklemek yerine 2 adet 12.000btu ve hatta mümkünse 3 adet 9000btu klimanın eve dağıtılması çok daha faydalı olur, şöyle ki;
24.000btu 1 adet klima satın aldığımızda X markanın Y modelinden örnek ile üst limiti 28.000btu ve saatte 1090m3 hava devinimini tek bir noktadan elde etmiş oluyoruz. Bunun yerine 2 adet 12.000btu klima satın aldığımızda üst limitleri 14700BTU olan ve saatte 530m3 den toplamda 29.400BTU ve 1060m3 hava devinimi ve hatta 3 adet 9.000btu ürün tercih edecek olursak üst limiti 11.000btu ve adet başına 520m3 hava deviniminden toplamda 33.000btu ve 1560m3 hava devinimi elde etmiş oluruz.
BU RAKAMLAR GERÇEKTEN ÇOK ÖNEMLİ Mİ?
Evet bu rakamlar gerçekten çok önemli ve mantık olarak da teknik olarak da aslında olması gereken kesinlikle bu.
Yukarıdaki senaryoda da göreceğiniz üzere 3 adet 9.000btu klimayı evin yatak odası, oturma odası ve salon gibi alanlarına yerleştirip dış dünyadan evimizi izole ettiğimizde sadece tek bir klimanın tek bir noktadan 28.000btu kapasite ile soğutma yapıp arka taraflara da hiçbir etkisi olmayacak üflemesinden medet ummak yerine 3 ayrı noktadan toplamda 1500m3 üzerinde hava devinimi ve toplamda 33.000btu kapasite ile evi etkisi altına almayı hedeflemiş oluyoruz. Olay sadece m3 ve BTU ile sınırlı değil elbette, bunun bir de 1 adet evaparatör yerine 3 adet eveparatörden geçen hava ve 1 adet kondenser yerine 3 adet kondenser ile dışarı taşınan hava olarak değerlendirilmesi gerekir ki daha net şekilde konu anlaşılabilsin.
Bu bilgilerden hareketle yukarıda bahsetmiş olduğumuz MAHREMİYET konusunda da bir sorun kalmamış olur zira kapınızı kapatmak zorunda kalacağınız yatak odanızda sizin yaşam kalitenizi olumsuz etkilemeyecek şekilde 9000btu kapasiteli ve değişken devirli kompresöre sahip olması nedeniyle öyle gerek olduğuna karar verirse 3000btu değerine kadar kısabilecek bir klimanız çalışmaya devam etmiş olacak.
Tekrar etmek gerekirse, tek noktadan genel iklimlendirme yapmak imkansız bir durum değildir ancak handikapları çok fazladır, bazı senaryolarda klimanın bulunduğu alanın dışındaki yerlere havayı transfer etmek için vantilatör yerleştirme zorunluluğunuz olacağını da hatırlatmak isteriz.
SATIN ALMA MALİYETİNDEKİ ARTIŞ
Tamam haklısınız, 1 adet 24.000btu klima yerine satın alınacak 2 adet 12 veya 3 adet 9 luk klima, 1 adet 9 + 1 adet 12 lik klima ve hatta 1 adet 9 + 1 adet 18 lik klima tabi ki satın alma maliyetinizi yükseltecek ancak unutmayınız ki İŞLETME MALİYETİNİZ düşecek. Yani satın alırken 1 kere yüksek bedel ödeyecek fakat kullanırken gereksiz yüksek enerji maliyetleri ödemeyeceksiniz bu nedenle orta ve uzun vadede kâr eden ve avantajlı, yüksek konfor koşulları altında ürün kullanabilen taraf siz olacaksınız.
ARIZA DURUMUNDA AVANTAJ
Düşünün ki 1 adet 24.000btu klimanız bu yüksek ve sürekli çalışma temposuna dayanamadı zira siz yatak odanızda rahat uyuyun diye, yatak odanızdan 15 metre uzaklıktaki klima deli gibi çalışmaya devam edecek malumunuz. Bu da ömrünü kısaltacak. Hadi diyelim bu klima arıza yaptı, onarılana veya yedek parça tedarik edilene kadar ne yapacaksınız? Evinizde ikinci veya 3 üncü klima varsa o odalara gider ve durumu tolere edersiniz, peki ya sadece tek bir klimanız var ve bütün yükü bunun üstüne yüklemeniz nedeniyle sorun yaşadığınızda ne olacak?
ENERJİ MALİYETİ
24.000btu klimanın düşebileceği en düşük tüketim verisi saatte 420watt fakat siz bu değeri hiçbir zaman göremeyeceksiniz. Neden mi? Sebebi gayet basit, çünkü bu klima bu şekilde çalıştığında hiçbir zaman dinlenmeye fırsat bulamayacak ve düşük tüketimleri de göremeyecek o nedenle en ortalama hali ile dahi saatlik tüketimi 1400 1800watt aralıklarında olacaktır, (En üst limit 3200watt) bu da saatte ortalama 1,5kwh elektrik tüketimi anlamına gelir ki 1,5 kWh/saat x 24 saat/gün = 36 kWh/gün hesabından anlaşılacağı üzere günde 36kwh tüketim yapacak olan bu klima Aylık tüketim olarak 36 kWh/gün x 30 gün = 1080 kWh aylık tüketim sergileyecektir. küsüratlara gerek yok, bu 24 lük klima saatte 1kwh tüketse günde 24kwh, 10 günde 240, 30 günde 720kwh enerji tüketir ve homojen bir sıcaklık dağılımı olmaz, sürekli yüksek fanda çalışacağı için evde her zaman bir uğultu sesi olur vs vs.
Diğer yandan küçük klimalarda durum farklıdır. alan hakimiyeti kurabilecekleri için sürekli yüksek frekansta çalışmak zorunda kalmazlar, tüketim verileri zaten düşüktür zira 9 luk klimalar 80 ile 1100watt arasında tüketim yaparlar ki 24 lük olanın üst limiti 3200watt değerindeyken 9 luk olanda bunun 1100watt olduğunu görüyorsunuz. Bu klimaların saatte 250watt alık tüketim ile çalıştıklarını düşünelim (Alarko Carrier 9000btu testlerimizde kullandığımız klimanın anlık tüketimleri genelde 150 180watt fakat burada kapılar açık olduğu için her klimanın 250watt anlık tüketim sergilediğini var sayıyoruz) saatte 750watt anlık tüketim ile hesaplarsak 540kwh sonucuna ulaşıyoruz yani hem alan hakimiyetini arttırıyor, hem konfor koşullarımızı yükseltiyor, hem mahremiyet sağlıyor, hem homojen sıcaklık dağılımı yapmasına olanak tanıyor hem de enerji tasarrufu yapıyoruz. En iyi olasılıkla aylık 720kwh tüketecek bir klima ile en kötü olasılıkla 540kwh tüketecek klimaları değerlendirdiğimizde aylık 180kwh bu da 4 aylık sezonda 720kwh eder ki bugünün elektrik birim fiyatının vergiler dahil kabaca 3tl olduğunu düşünürsek sadece 4 aylık bir sezonda bile 2160tl tasarruf sağlamış oluyoruz.
Satın alma maliyeti ile işletme maliyeti arasındaki farkların iyi analiz edilmesi ve ona göre karar verilmesi gerekir.
Paylaştığım bilgiler , testlerimize dayandırdığım varsayımlardır lütfen uzman bilgisi olarak kabul etmeyin ve kendi kararınızı tabi ki kendiniz verin.
Sağlıcakla Kalınız.
İlginizi çekebilir: Klima Montajında Dikkat Edilmesi Gerekenler
İlginizi çekebilir: Klima Satın Alma Rehberi! Fethiye’de Hangi Klima Nereden Alınır?
