Klimama Kaç Amper Sigorta Lazım?

Bu yazımızda sizlere, Klimama kaç amper sigorta lazım sorusunun cevabını vereceğiz zira internet ortamına baktığımızda her yerde birbirinden kopyalanıp yapıştırılmış olan GENEL GEÇER bilgileri görüyoruz. O site oradan kopyalamış diğer site de ondan kopyalamış, her yerde aynı bilgi var fakat ortada somut bir veri yok o nedenle bu yazımızda öyle havalarda uçan 50 100 amperleri değil, matematiksel formülü ile gerçekte kaç ampere ihtiyacını olduğunu bulacağız.

Gelişen teknoljiye ayak uydurmak lazım zira 2014 yılında üretimi yasaklanmış olan on/off yani eski sistem, inverter olmayan klimalardan sonra artık klima sektörünün baş belası olan DEMERAJ AKIMI yani anma akımı sorunu da ilk başlarda büyük ölçüde, ilerleyen yıllarda ise çok büyük ölçüde ortadan kalktı çünkü inverter sistemlerle birlikte DC gerilim ve değişken frekans ile çalışabilen kompresörler artık EASY START teknolojisi ile kalkış yaptıklarından dolayı eksiden olduğu gibi kompresörün ilk kalkış anında asıldığı güç nedeniyle olması gerekenin 2, bazen 3 katı büyüklükte sigortaları kullanmanıza gerek kalmıyor.

Buna biraz rakamsal örnekler de verebiliriz. Mesela;

Elinizdeki 18.000BTU klimanın saatte 2000 ila 2200watt dolaylarında güç çekeceğini düşünelim. hadi biz ortalamasını 2100watt olarak değerlendirelim. Elimizde güç değeri var. Diğer yandan çalışacağı şebeke geriliminin de TS-EN50160 sayılı Standart gereği 230VAC olduğunu biliyoruz ki günlük duruma göre bu değer tabi ki değişkendir o yüzden sonuç her il ilçe bölgede farklı çıkar. 

Bu işin hesaplama kanunlarına bakarsak formülümüz I = P / V
Burada I amperi, P gücü yani Watt değerini, V ise Şebeke gerilimini ifade eder. 
I=P/V yani Amper eşittir Watt bölü Volt I = 2100/230 = 9,1A
Yani ihtiyaç duyulan amper değeri 9.1 amper. Bu klimaya 16 amper sigorta takılması yeterlidir fakat İnternet sitelerine bakıyoruz aynı kopyala yapıştır cevap ile hepsi 20 amper gecikmeli veya gecikmesiz diyor.

Demeraj akımı konusu inverter teknolojilerde Easy Start özelliğinin devreye girmesi ile artık büyük oranda ortadan kalktı bu nedenle eskiden olduğu gibi gereğinden daha yüksek amper değerinde sigortalara veya gecikmeli sigortalara ihtiyaç yoktur. Aradaki olası demeraj yani anma akımı için gerekli olan tolerans da zaten 10 ile 16 arasında yeterince mevcuttur. 12.000BTU Easy Start bir klima üzerinde yaptığımız testler sonucu normalde 1.5A ile 27 dereceye ayarlı bir klimanın çektiği akım esnasında kompresörün kalkış sırasında sadece 1.8A değerini 2 saniyeliğine görüp tekrar 1.5A normal seyrine geri döndüğünü de tespit ettik. Eski sistemlerde olsa normlde 2 amperle çalışan ürünün demeraj akımı yani kalkışta anlık çektiği güç değerlerini 6-7A dolaylarında görürdük.

Tabi burada aslında istense itiraz edilebilir zira watt değeri, akım ve gerilim değerlerinin çarpımından elde edilir. Dolayısıyla, watt değerini volt değerine bölerek amper değerini bulmak, akımın gerilimden bağımsız olduğu anlamına gelir. Bu ise gerçekte mümkün değildir. Amper değerini bulmanın doğru yolu, akım ve gerilim değerlerinin çarpımı olan güç değerini, gerilim değerine bölmektir. Yani anlık tespit gereklidir. Bu şekilde, akımın gerilimden bağımsız olduğu varsayımı ortadan kalkar ve daha doğru bir sonuç elde edilir.

Amper gerilimden bağımsız değildir. Eğer çekilen güç sabitse, gerilimin düşmesi amperin yükselmesine neden olur bu nedenle bizim hesaplama şeklimizde biz şebeke gerilimini sabit kabul ettik ki temelde bu da mümkün değil. Abonelerin trafoya olan uzaklığı, elektrik dağıtım şirketinin altyapı yeterliliği veya yetersizliği her zaman için şebeke geriliminin değişmesine neden olur. 

Daha farklı bir senaryo ile de konuya yaklaşabiliriz. Değerler değişebilir ancak formül değişmez. 
Yine I = P / V diyelim fakat burada V yi 195VAC kabul edelim yani çok kötü bir bölgede elektrik alıyor olsun tüketici. O halde I yı bulmak için yine P yi yani Watt değerini V ye yani şebeke gerilimine bölelim. 

2100 / 195 = 10.769

Kötü senaryoda dahi 18.000BTU inverter bir klima için 16 amperlik sigorta gayet yeterli görünüyor. Uzun yıllar önce bütün toplumun 220V AC olarak bildiği şehir şebeke geriliminin 2011 yılından beri 230V AC olmasının altında yatan nedenlerden birisi de güce duyulan ihtiyaçtır. Gerilim yükseldikçe çalışma şekli rahatlar. 

Mesela benim evde şebeke gerilimi sürekli olarak 245 250VAC dolaylarında. Demek ki benim evde olsa sizin klima, 2100 / 245 desek 8.57 Amper ile çalışırmış klima.

Bütün bu anlatılanlardan hareketle siz de rahatlıkla klimanızın kaç amper sigortaya ihtiyaç duyduğunu kendiniz hesaplayabilirsiniz. Yine de belirtelim ki kafalar karışmasın
9000BTU klima için 10A yani 10 Amper sigorta gecikmesiz
12000BTU klima için 10A yani 10 Amper sigorta gecikmesiz
18000BTU klima için 16A yani 16 Amper sigorta gecikmesiz
24000BTU klima için 20A yani 20 Amper sigorta gecikmesiz

Tabi burada DEMEREAJ AKIMI NEDİR? sorusunu da cevaplayalım ki yazımızı bitirebilelim.

Demeraj akımı, bir elektrik motorunun çalışmaya başladığı anda çektiği akımdır. Bu akım, motorun dönmeye başlaması için gereken enerjiyi sağlamak için kullanılır.

Demeraj akımı, motorun nominal akımının birkaç katı olabilir. Bu nedenle, motorun bağlı olduğu şebekenin ve aradaki Sigortanın bu akımı kaldırabilecek kapasitede ve toleransta olması gerekir. Aksi taktirde, şebeke aşırı yüklenerek arızalanabilir veya sigorta açabilir (Halk tabiri ile sigorta atabilir).

Demeraj akımı, motorun boyutuna ve tipine göre değişir. Genellikle, büyük ve güçlü motorlar, küçük ve zayıf motorlara göre daha yüksek demeraj akımı çekerler.

Bu açıklamalardan da anlaşılacağı üzere yeni nesil klimalarda artık demeraj akımı diye bir dert yoktur ve dolayısıyla klimalara olması gerekenden çok daha büyük sigortalar takılmasına da ihtiyaç kalmamıştır.