Evlerimizdeki Patlamaya Hazır Tehlikelerin Farkındamıyız diyerek amacımız sizleri korkutmak veya hit elde etmeye çalışmak değil, daha bilinçli hareket edebilmeniz adına bir noktaya dikkatinizi çekebilmektir zira evlerimizde ŞARJLI olarak kullandığımız tüm ürünlerin içerisinde patlamaya hazır saatli bomba gibi bataryalar olduğunu bir çok kullanıcı bilmiyor. Özellikle bilinçsiz yapılan batarya değişiklikleri ve tamir müdahaleleri yangına ve ufak patlamalara davetiye çıkartıyor. Mesela, sürekli prizde takılı bıraktığımız şarj istasyonlarına kendileri gidip şarj olan akıllı robot süpürgeler içerisindeki paket bataryalar buna örnektir. Bataryalı traş makineleri, bataryalı ışıldaklar ve hatta batarya ile çalışan tablet notebook ve cep telefonları da sayılabilecek yüzlerce örnekten yalnızca birkaçıdır.
Batarya Nedir?
Batarya, elektrik enerjisini kimyasal enerji olarak depolayan ve gerektiğinde tekrar elektrik enerjisine dönüştüren bir cihazdır. Bataryaların temel bileşenleri şunlardır:
- Elektrotlar: Elektrotların görevi, kimyasal reaksiyonları gerçekleştirmektir. Elektrotların pozitif ve negatif terminalleri vardır.
- Elektrolit: Elektrolit, elektrotların arasında bulunan ve kimyasal reaksiyonları sağlayan bir sıvıdır.
- Seperatörler: Separatörler, elektrotların birbirine temas etmesini önleyen bir bariyer görevi görür.
Bataryaların çalışma prensibi, elektrotların arasındaki kimyasal reaksiyonlardır. Bu reaksiyonlar sırasında, elektrotlardan biri elektron kaybederken diğeri elektron kazanır. Bu sayede, batarya içerisinde bir elektrik potansiyeli oluşur.
Batarya ile Pil Arasındaki Fark Nedir?
Batarya: Batarya, birden fazla pili birbirine bağlayan bir sistemdir. Bataryalarda, birden fazla pil aynı anda deşarj olur ve şarj olur. Bu sayede, batarya daha yüksek bir güç çıkışı ve daha uzun bir çalışma süresi sağlar.
Pil: Pil ise tek bir elektrokimyasal hücreden oluşur. Piller, tek başına deşarj olur ve şarj olur. Bu nedenle, piller genellikle daha düşük bir güç çıkışı ve daha kısa bir çalışma süresi sağlar.
Özetle, batarya ve pil arasındaki farklar aşağıdaki gibidir:
| Özellik | Batarya | Pil |
|---|---|---|
| Yapı | Birden fazla pili birbirine bağlayan bir sistem | Tek bir elektrokimyasal hücre |
| Güç çıkışı | Daha yüksek | Daha düşük |
| Çalışma süresi | Daha uzun | Daha kısa |
| Kullanım alanları | Genellikle büyük cihazlarda kullanılır | Genellikle küçük cihazlarda kullanılır |
Örnekler:
- Batarya: Araba aküsü, UPS, elektrikli araç aküsü, Cep telefonu bataryaları, Notebook , tablet, pwerbank gibi ürünlerin bataryaları
- Pil: Düz pil, kalem pil, saat pili, CR2023 veya CR2032 gibi para piller.
Kaç Çeşit Pil ve Batarya Bulunur?
Tek Kullanımlık Piller. Kimyasal reaksiyonları tek yönlü olduğundan, bir kez deşarj olduktan sonra tekrar şarj edilemezler.
Şarj Edilebilir Piller. Diğer adı ile Sekonder piller, tekrar şarj edilebilir. Kimyasal reaksiyonları tersine çevrilebilir olduğundan, deşarj olduktan sonra elektrik enerjisi kullanarak yeniden şarj edilebilirler.
Kurşun asit piller: Kurşun asit piller, en yaygın kullanılan birincil ve ikincil pillerdir. Arabalarda, jeneratörlerde ve diğer birçok cihazda kullanılırlar.
Nikel-kadmiyum piller (NiCd): NiCd piller, yüksek güç çıkışı ve uzun ömürlülüğü ile bilinir. Elektrikli aletler ve oyuncaklarda yaygın olarak kullanılırlar.
Nikel metal hidrit piller (NiMH): NiMH piller, NiCd pillere benzer özelliklere sahiptir, ancak daha güvenli ve çevre dostudur. Cep telefonları, dizüstü bilgisayarlar ve diğer taşınabilir cihazlarda yaygın olarak kullanılırlar.
Lityum iyon piller (Li-ion): Li-ion piller, en yüksek enerji yoğunluğuna sahip ikincil pillerdir. Cep telefonları, dizüstü bilgisayarlar, elektrikli araçlar ve diğer cihazlarda yaygın olarak kullanılırlar.
Lityum polimer piller (LiPo): LiPo piller, Li-ion pillere benzer özelliklere sahiptir, ancak daha hafif ve daha esnektir. Drone’lar, kameralar ve diğer taşınabilir cihazlarda yaygın olarak kullanılırlar.
Bataryalı Aydınlatma Ürünleri, Powerbanklar ve Şarjlı Tıraş Makineleri Gibi Ürünlerde Hangi Batarya Tipi Kullanılır?
Bataryalı ampuller genellikle nikel metal hidrit (NiMH) veya nikel-kadmiyum (NiCd) piller kullanır. Bu tür piller, lityum iyon (Li-ion) veya lityum polimer (LiPo) pillere göre daha düşük enerji yoğunluğuna sahiptir, ancak daha düşük maliyetlidir ve daha güvenilirdir.
Powerbanklar genellikle Li-ion veya LiPo piller kullanır. Bu tür piller, NiMH veya NiCd pillere göre daha yüksek enerji yoğunluğuna sahiptir, bu da daha uzun çalışma süreleri sağlar. Ayrıca, daha hafif ve daha küçüktür, bu da onları taşınabilir cihazlar için daha uygun hale getirir.
Şarjlı tıraş makineleri genellikle Li-ion veya LiPo piller kullanır. Bu tür piller, NiMH veya NiCd pillere göre daha yüksek enerji yoğunluğuna sahiptir, bu da daha uzun çalışma süreleri sağlar. Ayrıca, daha hızlı şarj olur ve daha uzun ömürlüdür.
Bunlara ek olarak, aşağıdaki rünlerde de çeşitli pil türleri kullanılabilir:
- Elektrikli diş fırçaları: NiMH, NiCd, Li-ion veya LiPo
- Elektrikli süpürgeler: NiMH, NiCd, Li-ion veya LiPo
- Akıllı saatler: Li-ion veya LiPo
- Akıllı bileklikler: Li-ion veya LiPo
- Harici sabit diskler: NiMH, NiCd, Li-ion veya LiPo
- Drone’lar: Li-ion veya LiPo
- Kameralar: Li-ion veya LiPo
Pil seçimi, belirli ürün için gerekli olan güç ve kapasiteye bağlıdır. Örneğin, uzun çalışma sürelerine ihtiyaç duyulan rünlerde, daha yüksek enerji yoğunluğuna sahip Li-ion veya LiPo piller daha iyi bir seçimdir. Daha düşük maliyetli ve daha güvenilir bir pil tercih ediyorsanız, NiMH veya NiCd piller daha iyi bir seçim olabilir.
Peki Yukarıda Saydığımız Ürünler Durup Dururken Yangına Sebep Olabilir mi?
Buna ”durup dururken” demek teknolojik anlamda mümkün olmasa da tüketici gözünden baktığımızda durup dururken ifadesi çok da yanlış durmamaktadır zira bir akıllı robot süpürgeden örnek vermek gerekirse, bu ürünün temizliği ne zaman bitirip, şarj istasyonuna ne zaman gideceğinin kararını AKILLI olması nedeniyle kendisi vermesinden dolayı o şarjda ne kadar kalacağı kısmı bir sonraki talimata kadar tüketiciye bağlı olmakla birlikte şarj istasyonunda bataryaya ne kadar ve hangi sürede gerilim uygulanacağı kararı tüketicinin kontrolünde değildir. buna yine AKILLI olan sistemin kendisi karar verir. Bu bağlamda o temizlik robotu orada DURUP DURURKEN, eğer şarj sistemindeki mühendislik veya kullanılan batarya kalitesi iyi değilse batarya patlaması ve buna bağlı yangınlara elbette ki neden olabilecektir.
Pil Yangınlarına Nasıl Müdahale Edilir?
Hemen belirtmek gerekirki KESİNLİKLE bu tarz bir yangına şahit olunması durumunda su kullanılmamalıdır. Su, pilin kimyasal bileşenlerini daha da aktifleştirerek yangını daha da şiddetlendirebilir. Batarya ve pil gibi kimyasal yanmalar karşısında mutlaka kuru kimyevi toz söndürücüler veya Karboncioksit yani Co2 kullanılmalıdır.
Yangın Nasıl Söndürülür?
1- Ayırma Etkisi
Kapalı köpük battaniye, yanma bölgesini çevreleyen havadan ayırır ve yangın malzemesine yeni oksijen girmesini önler.
2- Soğutma Etkisi
Hortumdan çıkan su alevlerin önündeki alanda buharlaşır, böylece yanma bölgesinin ısısını uzaklaştırır ve yangın maddesi ile havadaki oksijen arasındaki reaksiyon hızını önemli ölçüde azaltır. Uygulanan su/köpük oranı yani köpük konsantresi ile ateşleyici soğutulur.
3- Söndürme Etkisi
Odalar, kanallar, tesis bölümleri ve benzerleri hafif veya orta köpükle doldurularak, yanma için gerekli atmosferik oksijen ve yanıcı gazlar bastırılır. Bu tip aşağıdaki gibi incelenebilir Yangın Söndürme Sırasında Söndürme Etkisine Orman yangını söndürme etkilerinin sınıflandırması gösterilebilir. Uçaklar kimyasalları havadan bırakırlar, yeterli köpük üretildikten sonra kendi kendine örtü etkisi oluşur.
4- Battaniye Etkisi
Yanıcı maddelerin gazla temasını kesmek için yangın köpüğü kapalı bir örtü oluşturur ve gazın madde ile sızdırmazlığını sağlar yani yanıcı gazlar yangın maddesinden yanma alanına giremez. Yangın maddesinin aynı anda soğutulmasıyla buhar basıncı azalır, böylece gaz geçişleri ve geri tepmeler önlenir. B yangın sınıfı köpük konsantrelerinde hafif gaz içerikli köpük kesici olarak köpürmesi sayesinde çevreye zararlı gaz salınımını engeller. Aynı zamanda, yangın riski önemli ölçüde azalır.
5- Yalıtım Etkisi
Köpüğün düşük iletkenliği sayesinde henüz yanmamış veya sönmemiş yangın maddesi ısı ve tutuşma etkilerine karşı yalıtılır. Yangın söndürmenin etkileri birçok tipte açık ve kapalı alanlarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Tüm maddeler kural olarak geçerlidir .
